بیژن دفتری بشلی
پدر امداد و نجات ایران 
سال تولد: ۱۳۲۷
محل تولد: سوادکوه
تحصیلات: لیسانس علوم اجتماعی و فوق لیسانس مدیریت از دانشگاه تهران

بیژن دفتری بشلی (۱ فروردین ۱۳۲۷ سوادکوه، استان مازندران-۱۳ آذر ۱۳۹۲، تهران) پدر امداد و نجات ایران و یکی از بنیان‌گذاران طرح شبکه امداد و نجات جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، بود.

بیژن دفتری در ۱۳۲۷ خورشیدی در یکی از شهرستان های مازندران چشم به جهان گشود. او پس از گذراندن تحصیلات متوسطه وارد کادر نظامی شد. در مقطعی دفتری به بیماری سختی مبتلا شد و به همین دلیل تصمیم گرفت به تهران برود. در همان زمان او به دانشگاه تهران رفت و در رشته علوم اجتماعی و تعاون به ادامه تحصیل پرداخت.

همزمان با تحصیل دفتری دوره مدیریت بیمارستانی را هم گذراند و به استخدام جمعیت شیر و خورشید سرخ قائم شهر در آمد. با پیروزی انقلاب اسلامی، دفتری معاون امداد جمعیت هلال احمر مازندران شد. چندی پس از آن باز هم دفتری تصمیم گرفت تا به تهران بیاید و اینگونه قائم مقام امداد و نجات شد و بعد از مدتی نیز به معاونت این سازمان درآمد اما پس از گذشت مدتی ریاست جمعیت تهران را عهده دار شد. دفتری، چندی پس از آن باز به سازمان امداد و نجات رفت و به مدت ۱۶ سال ریاست این سازمان را بر عهده گرفت.

اوج فعالیت‌های او در برنامه آمادگی تهران در حوادث احتمالی بود. زمانی که مدیرعامل هلال‌احمر تهران ‌شد، با کمک چند تن از همکاران برنامه جامع آمادگی تهران برای زلزله احتمالی را نوشتند. از همان‌ سال، دولت برای ٦ پایگاه اقماری در اطراف و ٢٢ پایگاه درون‌شهری بودجه تخصیص داد. در همان درگیری‌های مدیریت هلال احمر تهران، زلزله آوج قزوین اتفاق افتاد و دفتری عازم منطقه شد. در همان زمان بود که واژه خودامدادی را دفتری برای نخستین‌بار مطرح کرد. زلزله آوج که در قزوین اتفاق افتاد، بیژن دفتری به سازمان امداد و نجات برگشت و مسوول سر و سامان دادن به آوج شد.

دفتری، شکل و اندازه حوادث متنوع را به خوبی می‌شناخت و براساس شکل هر حادثه، برخورد ویژه‌ای با آن داشت و بزرگترین خدمت او افزایش آمادگی و دانش مدیران بود. زلزله تهران برایش مسأله بود، چون اعتقاد داشت اگر این زلزله اتفاق بیفتد، زمان زیادی طول می‌کشد تا نیروهای امدادی برسند و خود مردم باید به داد هم برسند. رویای دیگر او طراحی شبکه امداد و نجات کشور بود که گام‌هایی برای آن برداشته شد و بعد از بازنشستگی او بقیه دوستانش پیگیری کردند.

پدر امداد و نجات ایران در ۱۳۸۰ خورشیدی طرح جامع امداد و نجات را به همراه فرشید توفیقی تدوین و تجربیات خودش را به استناد قانون برنامه سوم توسعه وارد کرد. ١٧ فروردین همان سال برای نخستین‌بار قانون طرح امداد و نجات کشور در ۵۷ ماده به تصویب هیأت وزیران رسید. او بحث شبکه امداد و نجات را مطرح کرد، انبارهای امدادی، توسعه امداد جاده‌ای و شبکه امدادی کشور و تصویب آیین‌نامه امداد و نجات کشور با پیگیری های او انجام شد. نخستین قانون داخلی هلال‌احمر که با آموزه‌های روز هماهنگ بود با وجود پیگیری دفتری انجام شد، به طوری که هنوز هم بعد از ۱۸ ‌سال رویکرد علمی و نوین دارد.

بنیانگذار طرح شبکه امداد و نجات جمعیت هلال احمر، مدیر دانشگاه علمی کاربردی سوانح طبیعی کشور، محقق و نخستین مدرس مدیریت بحران و سوانح کشور، مدیر بیمارستان شهرستان قائم شهر، معاون امداد استان مازندران، مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان مازندان معاونت خدمات امدادی هلال احمر کل کشور قایم مقام معاونت اداره و مالی هلال احمر ایران از جمله فعالیت های پیشکسوت صلیب سرخ جهانی به شمار می رود.

تحصیلات
لیسانس علوم اجتماعی و فوق لیسانس مدیریت از دانشگاه تهران

سوابق و فعالیت های اجرایی
• مدیر بیمارستان شهرستان قائمشهر(شاهی)
• معاونت امداد جمعیت هلال احمر استان مازندران
• مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان مازندران
• معاونت خدمات امدادی جمعیت هلال احمر کل کشور
• قائم مقام معاونت اداری و مالی جمعیت هلال احمر ایران
• اولین مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان تهران
• رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

فعالیت‌های شاخص
• یکی از بنیان‌گذاران طرح شبکه امداد و نجات ایران
• یکی از بنیان‌گذاران امدادهای جاده‌ای، هوایی، دریایی و کوهستان هلال احمر ایران
• یکی از بنیان‌گذاران و مدیران دانشگاه علمی کاربردی سوانح طبیعی ایران
• یکی از بنیان‌گذاران و مدیران مؤسسه علمی کاربردی هلال ایران
• یکی از بنیان‌گذاران و اعضای شورای سیاست گذاری پایگاه علمی تحلیلی مطالعات مدیریت بحران

سوابق آموزشی
• عضو هیئت علمی دانشگاه علمی کاربردی سوانح طبیعی ایران
• عضو هیئت علمی مؤسسه علمی کاربردی هلال ایران
• عضو هیئت علمی گروه سوانح مؤسسه مقاوم‌سازی ایران
• مدرس دانشکده علوم ایمنی و آتش‌نشانی کشور و تدریس دوره‌های امداد رسانی و دوره‌های برنامه‌ریزی مدیریت بحران برای پرسنل جمعیت هلال احمر کشورهای عراق، افغانستان، ارمنستان و آذربایجان که به عنوان مأموریت اداری از طرف جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران انجام داد.

سوابق پژوهشی
• برنامه‌ریزی یکپارچه مدیریت بحران
• طرح جامع مدیریت بحران تهران بزرگ
• طرح آمادگی برای بحران تهران بزرگ
• طرح و سازماندهی شبکه امداد و نجات کشور
• طرح جامع مقابله با بحران برای کشور سودان و همکاری با برنامه عمران سازمان ملل، سازمان جهانی بهداشت و سازمان آوارگان و پناهندگان خارجی

منبع
ایرنا
ویکی پدیا
جمعیت هلال احمر استان تهران