زردشت هوش ور؛ پدر جغرافیای پزشکی ایران
زردشت هوش ور
پدر جغرافیای پزشکی ایران
سال تولد: 1310
محل تولد: تهران
تحصیلات: فارغ التحصیل جغرافیای انسانی
زردشت هوشور؛ جغرافیدان انسانی و پزشکی، استادیار و محقق دانشکده بهداشت دانشگاه تهران و مؤلفی است که سال ۱۳۱۰ در یکی از محلات قدیم تهران متولد شد. وی در خانواده‌ای فرهنگی تربیت شد و مدارج علمی را طی کرد. هوش ور، دانش آموخته دبیرستان دارالفنون است و تحصیلات دانشگاهی را از سال ۱۳۳۸ در دانشگاه تهران و در رشته جغرافیای انسانی شروع کرد، سپس در سال ۱۳۴۳ به استخدام دانشگاه تهران درآمد و در سال ۱۳۷۵ با رتبه استادی از همان دانشگاه بازنشسته شد.
زردشت هوشور در سال ۱۳۵۱ به گروه پژوهشگران سازمان بهداشت جهانی پیوست و به عنوان جغرافیدان گروه انتخاب شد و در پروژه مطالعه سرطان مری در شمال ایران شرکت کرد. تحقیقات او از آذربایجان غربی شروع و به بجنورد ختم می‌شد. در این سفر سه ماهه به همراهی راننده ای، شب‌ها را در چادر سپری می‌کرد و از اولین شرایط زندگی که غذای مناسب بود، محروم بود. اما این سختی‌ها نتیجه خوبی داشت. او علاوه بر انجام وظیفه، به هر روستا که می‌رسید به روابط علت و معلولی بیماری‌های شایع اقلیمی توجه داشت. او قصد داشت فرضیه ای را اثبات کند که «بسیاری از بیماری‌ها متأثر از اقلیم اند».
کلیات این تحقیقات تألیف کتاب «مقدمه ای بر جغرافیای پزشکی ایران» می‌باشد که وی از نظر استاد دکتر محمد حسن گنجی، به عنوان «پدر جغرافیای پزشکی ایران» معرفی شد.
تحصیلات
هوشور؛ دانش آموخته دبیرستان دارالفنون است. تحصیلات دانشگاهی را از سال ۱۳۳۸ در دانشگاه تهران، در رشته جغرافیای انسانی شروع کرد. سپس در سال ۱۳۴۳ به استخدام دانشگاه تهران درآمد و در سال ۱۳۷۵ با رتبه استادی از همان دانشگاه بازنشسته شد.
فعالیت ها
در سال ۱۳۸۳، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیشنهاد ساخت موزه اسباب‌بازی‌های قدیمی تهران را داد و از وی خواست تا اسباب‌بازی‌های لازم را برای ساخت این موزه گردآوری شود. شهرداری تهران برای احداث اولین موزه اسباب بازی تهران با استاد زردشت هوشور همکاری می‌نماید که نخستین موزه براساس خاطرات و اسناد راه‌اندازی می‌شود.
استاد هوشور اعتقاد دارد: «بازی کار کودک است و اسباب بازی وسیله این کار، ساختن اسباب بازی دنیایی خالص و ناب دارد که وصف آن به زبان نمی‌گنجد، شنیدن، دیدن و لمس اسباب بازی‌هایی که از میخ و حلبی و کاغذ و چوب درست شده‌اند مثل تجسم خاطرات شیرین کودکانه، انسان را جوان کرده و احساسات پاک بشری را جلا می‌دهد.
استاد هوش ور زمانی که سنگ بنای «جغرافیای پزشکی» و «پاتولوژی جغرافیایی» را بنا نهاد، به این فکر افتاد که به دنیای کودکی ام بدهکار است و باید دین خود را ادا کند. پس دنبال مطالعه اسباببازی رفت و نگارش «جغرافیای اسباببازی» و «اسباب بازی‌های جغرافیایی» را مدنظر قرار داد. اما خیلی زود متوجه شد که در این زمینه اطلاعات جمع آوری شده کافی نیست. بعد از آن، دو کنفرانس درباره این دو مطلب در کانون پرورش فکری کودکان در تبریز برگزار کرد و موقتاً به آنها اکتفا کرد. بعد از مدتی کارگاهی تدارک دید و به بازسازی اسباب‌بازی‌های قدیمی پرداخت تا شاید «موزه اسباببازی» بسازد.
در آن زمان که به فکر بازسازی اسباب‌بازی‌های قدیمی افتاد، تعلقات دوران کودکی خیلی کمرنگ بود. بعد از اینکه از نوشتن کتاب «جغرافیای اسباببازی» و «اسباب‌بازی‌های جغرافیایی» مأیوس شد، به فکر نوشتن دانشنامه اسباببازی افتاد و چون دانشنامه باید عکس داشته باشد و او عکسی از این اسباب بازی ها نداشت، کارگاهی تدارک دید و به ساخت اسباب‌بازی‌های قدیمی پرداخت.
وقتی اسباب‌بازی‌ها ساخته شد، به فکر ایجاد موزه اسباببازی افتاد و آنها را به کانون پرورش فکری کودکان سپرد تا برای آنها موزه‌ای بسازند. وقتی اسباب‌بازی‌ها ساخته شد، کار نوشتن «دانشنامه اسباب‌بازی‌های طهران قدیم» را شروع کرد. این فعالیت، موضوع سختی بود اما بالاخره اولین دانشنامه اسباببازی در سال 1394 منتشر شد و این خلأ علمی هم پر شد و ایران هم جزو چند کشوری شد که دارای «دانشنامه اسباببازی» است.
هوشور همچنین در مورد اثر منتشرشده اش «دانشنامه اسباب‌بازی‌های تهران قدیم» که هم‌زمان با اولین جشنواره ملی اسباببازی رونمایی می‌شود، توضیح می‌دهد: این کتاب در مورد اسباب‌بازی‌هایی است که حداقل به هشتاد سال پیش برمی‌گردند. هیچ کدام از آن اسباب‌بازی‌های خریدنی نبود، کارگاه تولید اسباببازی به معنی امروزی آن وجود نداشت و همان‌هایی که بود هم بسیار محدود و معدود بود. در نتیجه عامه‌ی مردم دست‌رسی به اسباب‌بازی‌های خارجی و کارخانه‌ای نداشتند. این دانشنامه، به گفته این پژوهش‌گر در مورد همین اسباب‌بازی‌ها است که کودکان اکثرشان را با وسایل دورریز موجود در خانه می‌ساخته اند.
آثار
بیشتر نوشته‌های استاد هوشور در حوزه تحقیقات جغرافیای ایران است که شامل:
• مقدمه ای بر جغرافیای پزشکی ایران. چاپ ۱۳۶۵ انتشارات دانشگاه تهران
• مقدمه‌ای بر پاتولوژی جغرافیایی ایران. چاپ ۱۳۸۱ جهاد دانشگاهی مشهد
• مبانی شناخت روستا
• تألیف مجموعه‌ای ۵ جلدی «دانشنامه مشاغل سنتی ایران». که هنوز به چاپ نرسیده است.
• دانشنامه اسباب‌بازی‌های قدیمی ایران (این کتاب معرفی ۱۱۰نوع اسباببازی همراه با تاریخچه شکل‌گیری آن‌هاست. در کنار هر عکس اسباببازی، ۱۲ مورد شامل نام قدیمی آن، جنس اسباببازی، دخترانه یا پسرانه بودن آن، گروه سنی و موادی که در ساخت آن کاربرد داشته، به‌طور مختصر شرح داده شده‌است. شهر فرنگ، جغجغه‌های قدیمی، ماشین صابونی، عروسک‌های نخودی، فرفره، فوتینا، علی وروجک و بارفیکس برخی از این اسباب‌بازی‌ها به‌شمار می‌روند).
هوشور همچنین در حال نگارش کتابی درباره مشاغل قدیمی و فراموش‌شده شهر تهران است و طی این سال‌ها تحقیقات بسیاری را درباره فرهنگ و سبک زندگی ایرانی‌ها، به‌ویژه اهالی تهران قدیم انجام داده است.