در روزهای اخیر، موضوع مدت‌زمان فعالیت شوراهای اسلامی شهر و روستا دوباره مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است. علی‌رغم تصویب قبلی مجلس شورای اسلامی مبنی بر سه‌ساله شدن دوره هفتم شوراها، شورای عالی استان‌ها به‌تازگی طرح هفت‌ساله شدن دوره ششم شوراها را تصویب و به مجلس ارسال کرده است. این تصمیم، که به‌عنوان راهکاری برای کاهش هزینه‌ها و پیشگیری از اتلاف وقت مطرح شده است، در واقع نه‌تنها منطقی به نظر نمی‌رسد، بلکه می‌تواند عواقب جدی برای دموکراسی محلی به همراه داشته باشد.

چرا این تصمیم اشتباه است؟
هدف از پیشنهاد هفت‌ساله شدن شوراها، کاهش هزینه‌ها و پیشگیری از اتلاف وقت اعلام شده است. اما سؤال اینجاست که هزینه صدها تخلف اعضای شورای شهر و روستاها در سراسر کشور، که بارها اخبار دستگیری آن‌ها منتشر شده، چه خواهد بود؟ آیا این هزینه‌ها در مقایسه با برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای و فراهم آوردن فرصت‌های رقابتی برای اعضای جدید، به‌صرفه‌تر است؟
تجربه نشان داده است که دوره‌های طولانی‌مدت، زمینه‌ساز فساد و عدم پاسخگویی می‌شود. افزایش مدت زمان شوراها به هفت سال، احتمال ریشه‌دار شدن فساد و کاهش شفافیت را افزایش می‌دهد.

نیروی جوان و انگیزه نوین در میدان مدیریت شهری
یکی دیگر از دلایل اهمیت سه‌ساله شدن شوراها، شور و انگیزه جوانانی است که آماده ورود به میادین مدیریت شهری هستند. کشور ما پر از جوانان باانگیزه و دارای تخصص است که می‌توانند با ایده‌های نوین خود، تحولات مثبتی در مدیریت شهری ایجاد کنند. انتخابات پیش رو این فرصت را به جامعه می‌دهد که این نیروهای تازه‌نفس وارد عرصه‌های تصمیم‌گیری شوند و نسل جدیدی از مدیران شهری که با نیازهای روز جامعه آشنا هستند، به میدان بیایند.

کم‌انگیزگی و خستگی در بین برخی از اعضای کنونی
متأسفانه، در برخی از شوراهای کنونی، نشانه‌هایی از کم‌انگیزگی و خستگی در بین برخی از اعضا مشاهده می‌شود.
این اعضا که ممکن است سال‌ها در قدرت بوده‌اند، دیگر توان و انگیزه لازم برای پاسخ به نیازهای روزافزون جامعه را ندارند. ادامه این روند باعث خواهد شد که نارضایتی عمومی افزایش یابد و اعتماد مردم به پارلمان شهری به‌طور چشمگیری کاهش یابد.
در مقابل، سه‌ساله شدن دوره هفتم شوراها این امکان را فراهم می‌کند که مردم در فاصله کوتاه‌تری عملکرد نمایندگان خود را ارزیابی کنند و در صورت عدم رضایت، تغییرات لازم را انجام دهند. نارضایتی عمومی از مدیریت‌های خسته و کم‌انگیزه می‌تواند باعث کاهش مشارکت مردم در انتخابات شود و این دقیقاً چیزی است که نباید در مدیریت شهری رخ دهد. مردم باید همواره احساس کنند که نمایندگان‌شان با انگیزه، دلسوز و کارآمد هستند و برای منافع آن‌ها تلاش می‌کنند.

موضوع انحلال شوراها
بحث انحلال شوراهای شهر که در برخی شهرهای ایران از جمله نوشهر، نسیم‌شهر، سروآباد، کامیاران، و سی‌سخت رخ داده است، تخلفات و ناتوانی برخی از شوراهای کشور در انجام وظایفشان منجر به انحلال و موارد بیشتری نزدیک به انحلال رسیده است. این موضوع اهمیت نظارت مداوم و امکان ارزیابی سریع عملکرد شوراها را برجسته می‌کند.
تکلیف مردم شهرهای با شوراهای منحل‌شده چیست؟ در صورت انحلال شوراها، استاندار به عنوان قائم مقام جایگزین می‌شود و مسئولیت مدیریت شهری تا برگزاری انتخابات جدید را بر عهده می‌گیرد. حال تکلیف شهرها و روستاهای بدون شورا چیست؟ این وضعیت ممکن است اعتماد عمومی به مدیریت شهری را کاهش دهد و نارضایتی شهروندان را افزایش دهد،همچنین، احتمال کاهش مشارکت مردمی در انتخابات‌های آینده به وجود می‌آید، مگر اینکه اصلاحات مؤثری در ساختار شوراها صورت گیرد.

اهمیت سه‌ساله شدن دوره هفتم انتخابات شوراها
با توجه به این موارد، ضرورت و اهمیت سه‌ساله شدن انتخابات شوراها بیشتر می‌شود. دوره‌های کوتاه‌تر به مردم این امکان را می‌دهد که در فواصل زمانی نزدیک‌تر عملکرد نمایندگان خود را ارزیابی کنند و در صورت بروز مشکلات، فساد یا ناکارآمدی به‌سرعت دست به تغییر بزنند. همچنین، انتخابات مکرر باعث می‌شود نیروهای جدید و باانگیزه وارد میدان شوند و از تمرکز قدرت و ایجاد فساد جلوگیری شود.
بنابراین، توقع مردم از مجلس شورای اسلامی این است که به‌جدیت این طرح را مورد بررسی قرار دهد و با رد آن، به تقویت دموکراسی محلی و پاسخگویی شوراها کمک کند. برگزاری انتخابات برای دوره هفتم و ایجاد فضای رقابتی برای اعضای شوراها، راهکارهای مؤثری برای جلوگیری از فساد و بهبود عملکرد شوراها هستند.
پیشنهاد هفت‌ساله شدن، نه‌تنها مغایر با تصمیمات قبلی مجلس است، بلکه به‌نفع منافع عمومی نخواهد بود. مردم به دنبال ایجاد شرایطی هستند که شوراها بتوانند با انگیزه و پاسخگویی بیشتری خدمت کنند و از فساد و ناکارآمدی جلوگیری شود.